Metaverse nedir?

Metaverse “Öte” anlamına gelen meta ve “evren” anlamında kullanılan’’ universe’’ kelimelerinin bir araya gelmesiyle oluşan Metaverse, internet, artırılmış gerçeklik ve tüm sanal ortamların bir arada bulunduğu, ko sanal paylaşım alanı olarak tanımlanıyor. VR cihazları aracılığıyla üç boyutlu sanal ortamları destekleyen bir çeşit prograamlar bütünü olduğunu söyleyebiliriz. Bilgisayar, cep telefonları ve sanal gerçeklik gözlüğü gibi 3D cihazlar sayesinde insanın içine dahilolduğu Metaverse, sanal ama sizi şaşırtacak derecede gerçek olan bir ortam.

Sizi Şaşırtacak Derecede Gerçek Ne Demek?

Akıllı cihazlar sayesinde kişinin kan basıncı, kalp atışı, vücut sıcaklığı ve beyin dalgaları gibi biyolojik bilgiler ile hobilerinize- fobilerinize dair bilgilerin eş zamanlı olarak toplanması, yapay zeka ile işlenmesi ve her kullanıcıya farklı bir gerçek alan olarak geri dönüş yapılmasına deniyor. Bu teknoloji birçok yeniliğe olanak sağlayacak. Her insan farklı bir dijital gerçekliği deneyimleyecek. Basit bir örnekle şu şekilde anlatabiliriz: Yapay zeka biyolojik verilerden yola çıkarak ruh halinize uygun bir müzik listesini karşınıza çıkabilir ya da o sıra yapsanız hoşunuza gidecek aktiviteleri sıralayabilir. Buradaki tüm senaryolar, günümüz ile kıyaslanamayacak kadar farklı, sınırsız ve karmaşık.. Biyolojik veriye sahip bir yapay zekadan bahsediyoruz.

MetaHuman nedir?

Avatarlar, şimdiden internetteki sanal görselimiz oldu. Kendimize bir profil görseli seçtik ve internette kullanmaya başladık. Bir sonraki aşama metaverse için avatarlar yeterli değil. Bizimle eş zamanlı hareket ettirebildiğimiz, çok daha gerçekçi 3 boyutlu dijital olan insanlar kullanacağız.

Duygularımızı da bu dijital insanlarla ifade edeceğiz. Mesajlarımızdaki emojileri kullanır gibi, görüntülü iletişimde bu dijital insanların yüzü bizim duygusal durumumuzu yansıtacak.

Kaşlar, gözler, kırışıklıklar , mimikler gerçeğinden ayırt edilemeyecek kadar iyi olacak. Ama kusursuz da diyemeyiz. Bu yeni nesil dijital insanlara verilen özel bir isim de ; MetaHuman

Metaverse pazarı ne gibi yenilikler öngörüyor?

Metaverse yepyeni bir pazar oluştururken bugün değer verilen birçok ürün pazardan çekilecek gibi görünüyor. Şirketlerin sanal ofislere geçmesi bekleniyor. Danışmanlık, rehberlik, reklam kampanyaları yine Metaverse ile değişecektir. Müşteri ilişkilerinin de değişmesi bekleniyor. Örneğin bir tamirci evinizdeki arızayı bulmak için sanal ortamda evinizi sizinle birlikte gezebilir, sorunu bulduktan sonra fiziksel çözümü için randevu alabilir. Eğitim sektörünün ciddi bir şekilde değişmesi beklenmekte. Özellikle kurum içi eğitimler için Metaverse kolaylık ve hız sağlıyor. En önemli pazarlardan biri de sigorta. İlerleyen dönemde hayatımıza yepyeni risklerin ve birbirinden orijinal sigorta ürünlerinin girmesi bekleniyor.

Metaverse dünyasında acenteler nasıl olacak?

Günümüzde birçok insan bir acenteyi ziyaret etmek istemiyor ve sigorta ürünü hakkındaki yazılı bilgileri okumaktan sıkılabiliyor. Sonuç olarak sigorta ihtiyacını karşılamayı erteleyebiliyor. İlerleyen dönemlerde müşteriler için en önemli yol gösterici büyük ihtimal sanal acenteler olacak. Metaverse ile müşteri cep telefonunun kamerasını, sigortalamak istediği varlığına tutarak sigorta tekliflerini öğrenebilir. Tekliflerden birine tıkladıktan sonra acentenin hologramı, sanal ortamda müşterinin yanına ışınlanabilir ve gerekli bilgilendirmeleri örnekler sunarak gerçekleştirebilir. Olası risk senaryolarını dijital izletebilir, müşteriyi kaza simülasyonlarına dahil edebilir.

Yeni riskler neler ?

Zaman içerisinde daha fazla insanın bu sanal dünyayı kullanması olağan olduğundan yeni riskler ortaya çıkacaktır. Sigortacılığın da bu yeni riskleri kapsayacak şekilde yeni sigorta çözümleri sunması, resmi kurumlara tedbirler önererek bazı riskleri minimuma indirgemesi gerekiyor. Sigortacılar, risk yönetimi ve transferi konusundaki öngörüleri ile yol gösterebilir. Metaverse dünyasındaki riskleri, insan temelli ve dijital olarak ikiye ayırabiliriz. İnsan temelli riskler; dijital rıza, fiziksel ve mental etkiler olarak üç kategoride değerlendiriliyor. Dijital riskleri ise yazılım hataları, siber güvenlik, sanal dünyada fikri mülkiyeti olarak ayırabiliriz.

Sanal dünya ne gibi zihinsel sorunlar ortaya çıkarabilir?

Bazı araştırmalara bakarsak gerçek hayatta çalışan nöronların yarısının sanal dünyada kapandığını gösteriyor. Sanal dünyada uzun süre durmanın zihinsel sağlığı kötü etkilediği belirtiliyor. Depresyon, izolasyon, münzevi davranışlar, asosyallik, sanal dünya çatışmalarından kaynaklı gerçek dünyada şiddete yol açması ve intihar eğilimi bunlardan bazılarıdır. Uzun süreli kullanımında Metaverse’ün kumar ve oyun gibi bağımlılıkları tetiklemesi de risk teşkil etmektedir. Yine uzun süreli sanal dünyada bulunmak, gerçek hayata dönmeyi zorlaştırabilir. Gerçek hayatta kuralları yok saymaya neden olabilir. Mesela kimi hayati risk barındıran durumlara karşı kayıtsızlık oluşabilir. Kuralların olmadığı, istedikleri kişi gibi davranabildikleri bu sanal dünyadaki deneyimlerin kullanıcıları gerçek hayatta nasıl hissettireceği bilinmiyor. Tüm bunlar nedeniyle Metaverse’de yer alan iş ve projeler için işveren sorumluluk sigortasının tekrar tanımlanması gerekebilir.

Fiziksel riskler neler olabilir?

Uzun süre 3D cihazlarını kullanmak, sağlık kaybına, yaralanmalara sebep olabilir. İlk akla gelenler: Elektrik çarpması, cilt sorunları, bilinç kaybı, görme bozukluğu, baş dönmesi, denge kaybı vb. Ekran çözünürlüğü ve ekran yenilenme hızı artıkça yan etkilerin de üstesinden gelineceği tahmin ediliyor. Sanal gerçeklik gözlüklerini kullanırken 30 dakikanın sonunda uzamsal farkındalık kayboluyor. Ortamda kablolar, mobilyalar, çocuk veya hayvanların bulunması yaralanmalara da yol açabilir.

Bilgiye ulaşımın hızlanması nasıl faydalar sağlayacaktır ?

Metaverse ile bilgi havuzu küresel boyutta artarken, sağlıklı bilgiye ulaşım da ciddi bir şekilde hızlanarak artacaktır. Başta eğitim olmak üzere birçok faydası var. Öncelikle sektör çalışanlarına en güncel eğitimin verilmesi, risk departmanlarının etkinliğinin artması vb. sonuçlar ortaya çıkacaktır. Ayrıca duruma hakim uzmanın bulunması kolaylaşacaktır. Acenteler ve satış departmanları da yeni pazarlama stratejilerini takip edebilecek. Tüm bunlarla birlikte hasar taleplerinde bilgilendirme ve karar verme süreçleri hızlanacaktır. Bu şekilde maliyetlerin azalması, müşteri memnuniyetinin artması beklenmektedir.

Büyük ihtimal kötü niyetli kişilerin dolandırıcılık yapma şansı kalmayacaktır. Çünkü Metaverse sayesinde sigortalanan ürün ile ilgili kaza anı, öncesi, sonrası, tüm bilgilere hızlı bir şekilde ulaşabilmek mümkün olacaktır. Sigortada tahkim, dava gibi süreçlerin son bulması beklenmektedir. Bu da maliyeti azaltan bir diğer faktördür.

Metaverse’de fikri mülkiyetin kime ait olduğu nasıl tespit edilebilir?

Metaverse’de fikri mülkiyet hakkında çok ciddi tartışmalar da var. Metaverse öncesi sözleşmelerin bu alana kaydırılması başlı başına bir sorun. Peki Metaverse’de kullanıcıların ürettiği içeriklerin fikri mülkiyet hakkı kime ait olacak ? Önümüzdeki dönemde bunlara benzer bir çok sorunun cevap bulması ve yasal açıdan düzenlenmesi gerekebilir.

Yazılım hatalarında ne gibi sonuçlar oluşabilir?

Metaverse deneyimi ile birlikte daha fazla insanın bazı değerli kararlar alması bekleniyor. Şirketler sanal dünyadaki eğitim ve simülasyonlara ne kadar güvense de inşaat, havacılık ve tıp gibi sektörlerde yapılan bir hata gerçek hayatta büyük maliyetli ve ölümcül sonuçlar doğurabilmektedir.. Yani dijital ve fiziksel prototiplerin mükemmel şekilde eşleşeceği tahmin edilse de hataları bulmak için üretim ve uygulama öncesi defalarca test gerekiyor. Şu an pek çok yazılım şirketi, üstlendiği sorumluluğun farkında değil maalesef…  Henüz yasal olarak da bir tanımı da yok.. Büyük ihtimal yazılım sektöründe mesleki sorumluluk sigortasının önemi zaman içinde anlaşılacaktır ve kapsamı bu yönde genişleyecektir.

Sanal dünyada dijital rızanın sınırları neler olacak?

Dijital rıza ve suistimalin sınırları henüz tam olarak belirlenmiş olmamakla birlikte, sanal dünyada dijital şiddet, zorbalık, istismar henüz tam olarak tanımlanmadığı için birçok hak mahrumiyeti yaşanıyor. İleride buna benzer vakaların artması olası. Hem önlem alınmalı hem de cezalandırıcı yasal sınırlar çizilmelidir. Ayrıca sanal dünyada var olmanın, hatta tüm yaşamı ve kariyeri orada inşa edebilme potansiyeli, yanlış beyanın nasıl ele alınması gerektiğini de tartışmaya sunuyor. Yanlış beyan, hem kendini gizleme hakkı kapsamında değerlendiriliyor hem de suistimale alan açıyor. Bu konudaki etik tartışmaların önümüzdeki yıllarda gündemi işgal edeceğini söyleyebiliriz.

Dijital rızada hangi sigortalarda talebin artacağı düşünülüyor?

Dijital dünyada ortaya atılan kavramlardan biri de duygusal hasarlar. Çalışan ve müşterilere yönelik ayrımcılık, taciz gibi duygusal hasar bırakan şiddetlere karşı yönetici sorumluluk sigortası, işveren sorumluluk sigortası, mesleki sorumluluk sigortası gibi ürünlerde kapsam genişlemesi ve talep artışı yaşanacaktır. Ayrıca veri ve cihaz güvenliği açısından şirketlerin sorumluluğu ve üstleneceği risk ve hasar da artacaktır.

Siber güvenlik konusunda ne gibi değişiklikler ortaya çıkabilir?

Önümüzdeki dönemde uluslararası dijital şirketler ile hükümetlerin veri ihlali, güvenliği, işlenmesi ve paylaşımı konusunda karşı karşıya gelmesi beklenmektedir. Bu sebeple şirketlerin adli bilişim danışmanları istihdam etmesi, farklı ülkelerde yasal temsilci bulundurması, kullanıcıları yasal güncellemelerden bilgilendirmek ve ülkelere göre müşteri ilişkilerini yönetmek için halkla ilişkiler danışmanı ve her dilde yanıt verebilecek çağrı merkezi departmanları oluşturması gerekiyor. Tüm bunlar siber güvenliği artıracak, tazminatların önüne geçecek önlemler olabilir.

Bu alanda hangi hizmetin ve sigortaların önemi artabilir?

Kimlik hırsızlığı koruma ve izleme hizmetleri ile kredi izleme hizmetlerinin önemi artabilir. Dünyada milyonlarda hesaptan aynı zaman dilimi içinde küçük meblağların çekilmesi siber korsanların en büyük gelir kalemi olarak öne çıkıyor. Çoğu insan hesaplarını detaylı olarak takip etmiyor ya da edecek zaman bulamıyor. Bu sebeple dışarından alınan hesap takip hizmetinin pazarı da büyüyor. Ayrıca sigortacılar için de kimlik hırsızlığı sigortasının pazarı ciddi şekilde büyüyecek gibi görünüyor. Ve yine bu sigortadan gelecek hasarın büyüklüğü de gelecekte çok büyük olabilir.

Blog Yazarı: Selin ÖNAL